Օր 1.
Ժամանում Երևան: Տեղափոխում հյուրանոց:
Օրվա երկրորդ կես
Ազատ Ժամանակ
Օր 2. ( 10:00 ~ 12:00)
Օրվա առաջին կես
Շրջայց Երևանում
Վերջերս իր 2800-ամյակը նշած Հայաստանի մայրաքաղաքով ճանապարհորդությունը կսկսվի նրա աշխարհագրական կենտրոնից` Հանրապետության հրապարակից։ Այնուհետև կայցելենք կայարանամերձ հրապարակ, որտեղ գտնվում է Երևանի խորհրդանիշներից մեկը` հայկական էպոսի հերոս Սասունցի Դավիթին նվիրված հուշարձանը։ Այնուհետև, անցնելով Օղակաձև զբոսայգու կողքով, կբարձրանանք Հաղթանակի զբոսայգի, որտեղից բացվում է քաղաքի և բիբլիական Արարատի հետաքրքիր համայնապատկերային տեսարանը: Այնուհետև սպասվում է զբոսանք Երևանի բաց երկնքի տակ գտնվող Կասկադ-թանգարանով, ապա ՝ Մեսրոպ Մաշտոցի անունը կրող պողոտայով, կտեսնենք Երևանի քաղաքապետարանը, Մարզահամերգային համալիրը Ծիծեռնակաբերդի բլրի վրա և կեզրափակենք էքսկուրսիան Սպենդիարյանի անվան Օպերայի և Բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի մոտ գտնվող Թատերական հրապարակում: Այստեղ են գտնվում նաև Կարապի լիճը և հայտնի հայ մշակույթի ներկայացուցիչների ՝ կոմպոզիտորներ Արամ Խաչատրյանի, Ալեքսանդր Սպենդիարյանի, Առնո Բաբաջանյանի, բանաստեղծ և գրող Հովհաննես Թումանյանի հուշարձանները:
Օրվա երկրորդ կես | Ճաշ
Ազատ ժամանակ
Օր 3. (10:00 ~ 17:00)
Օրվա առաջին կես
Մատենադարան (Ընկերությունը իրավունք է վերապահում տեղափոխել տուրը)
«Մատենադարան» բառը հայերենից թարգմանաբար նշանակում է «ձեռագրերի պահոց»։ Այս հավաքածուի ստեղծման սկիզբը թվագրվում է 5-րդ դարին և կապված է հայոց գրերի հայր Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հետ։ Նրա պատվին է անվանակոչվել պողոտամն, որի վերջում գտնվում է Մատենադարանի թանգարանը։ Այն հանդիսանում է աշխարհում ձեռագրերի խոշորագույն պահոցներից մեկը և հնագույն հայկական ձեռագրերի ամենախոշոր պահոցը։ Այս եզակի թանգարանի ֆոնդերն ունեն ավելի քան 17 հազար հին ձեռագրեր և ավելի քան 100 հազար հին արխիվային փաստաթղթերի հայերեն, ռուսերեն, եբրայերեն, լատիներեն, արաբերեն, սիրիերեն, հունարեն, վրացերեն, հնդկերեն, ճապոներեն, պարսկերեն և այլ տարբերակները:
Օրվա երկրորդ կես | Ճաշ
Երևան - Գառնու ամրոց - Գեղարդի վանք
Առաջարկում ենք ճամփորդել ոչ միայն տարածության այլև ժամանակի մեջ` հեթանոսությունից մինչև քրիստոնեություն` Արևի աստծո հեթանոսական տաճարից մինչև Գեղարդավանք, որի անվանումը գալիս է Լոնգինի Գեղարդից: Հենց այդ նիզակով է հռոմեական հարյուրապետը խոցել Հիսուս Քրիստոսի մարմինը խաչի վրա, իսկ նրա ծայրը, ի թիվս բազմաթիվ այլ մասունքների, առաքյալ Թադեոսի կողմից բերվել է Հայաստան: Երկար ժամանակ այս սուրբ մասունքը պահվել է Գեղարդի վանական համալիրում, իսկ այժմ այն կարելի է տեսնել Էջմիածնի թանգարանում:
Օր 4. (10:00 ~ 17:00)
Օրվա առաջին կես
Երևան - Էջմիածին
Հայաստանի ամենանշանավոր մշակութային և կրոնական կենտրոններից մեկի` Վաղարշապատի սրտում ՝ ինչպես Վատիկանն է Հռոմի կենտրոնում, գտնվում է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը: Այն ոչ միայն հայերի հոգևոր մայրաքաղաքն է, այլև աշխարհում առաջին քրիստոնեական եկեղեցին։ Ինչպես հայտնի է, 301 թվականին Հայաստանն աշխարհում առաջինն է քրիստոնեությունը հռչակել պետական կրոն, և հենց նույն թվականին էլ Տրդատ 3-րդ թագավորի օրոք դրվեց տաճարի հիմքի առաջին քարը։
Օրվա երկրորդ կես | Ճաշ
Այցելություն "Մեգերյան Կարպետ" գորգերի գործարան
Գուցե ոչ բոլորը գիտեն, որ անգլերեն carpet (գորգ) բառն ծագել է հայերեն կարպետ բառից: Հայկական գորգագործության պատմությունը գալիս է պատմության խորքերից, իսկ ոճը զարգացել է միջնադարում` հայկական գորգագործության «ոսկե դարաշրջանի» ժամանակ։ Ամերիկացի Մեգերյանների ընտանիքը վերականգնել է ավանդույթներն ու հին տեխնոլոգիաները, որոնք քիչ էր մնում մահանային խորհրդային ժամանակներում ՝ գործարանային անհոգի մոտեցման դարաշրջանում: Այժմ ընկերության վարպետները արտադրում են բացառապես ձեռագործ գորգեր և օգտագործում են միայն բնական նյութեր և բաղադրիչներ։ Ընկերությունը կազմակերպում է տուրեր-էքսկուրսիաներ նրանց համար, ովքեր ցանկանում են տեսնել, թե ինչ է ստացվում, երբ XXI դարում ստեղծվում են սիրով պատրաստված գլուխգործուցներ` հիմնվելով նախնիների թողած ավանդույթների վրա: Ոչինչ դուրս չի գալիս նորաձևության շրջանակներից, ավելին, դառնում է նորաձևություն:
Օր 5. (10:00 ~ 18:00)
Օրվա առաջին կես
Հայոց ցեղասպանության պատմության թանգարան (ընկերությունն իրեն իրավունք է վերապահում տեղափոխել տուրը)
Օրվա երկրորդ կես | Ճաշ
Սարդարապատ - Երևան (ընկերությունն իրեն իրավունք է վերապահում տեղափոխել տուրը)
Արմավիրից ոչ հեռու ՝ Հայաստանի 12 հնագույն մայրաքաղաքներից, իսկ այժմ ՝ մարզկենտրոն, Սարդարապատ բնակավայրի մոտ, որտեղ 1918թ. ճակատագրական պայքար էր տեղի ունեցել, տարածվեց նույնանուն ճարտարապետա-քանդակագործական հուշահամալիրը: Այն հավերժացրեց հերոսական հաղթանակը անհավասար ճակատամարտում, որը կանխեց թուրքերի կողմից հայերի ամբողջական ոչնչացումը։ Սարդարապատի հերոսամարտի մասնակիցների թաղման վայրում կառուցված հուշահամալիրից բարձրունքից համայնապատկերային տեսարան է բացվում դեպի երկրի մեծ մասը ՝ Արաքս գետից, Արարատյան լեռներից և հովիտից մինչև Արագածի գագաթներ և Գեղամա լեռնաշղթա: Համալիրի տարածք մուտք գործելիս կարմիր տուֆի թևավոր Ցուլերը, որոնց կերպարը խոր իմաստ ունի, հեռանալով հինավուրց դիցաբանությունից, դարձել են Հայաստանի խորհրդանիշներից մեկը:
Օր 6. (10:00 ~ 18:00)
Օրվա առաջին կես
Երևան - Սևանա լիճ
Հաջորդը Հայաստանի մարգարիտն է` Սևանա լիճը։ Գալ Հայաստան և չլինել Սևանում, չհիանալ նրա գեղեցկությամբ, չբարձրանալ Սևանի թերակղզու գագաթին գտնվող եկեղեցիներ, չլվացվել լճի ջրով, չփորձել ածուխի վրա պատրաստված սևանյան ձուկը և խեցգետնի վզից պատրաստված Լուլա-քյաբաբը, առնվազն հանցանք է: Ավելորդ չի լինի նշել, որ Սևանա լիճը Կովկասի ամենամեծ լիճն է, ինչպես նաև Երկիր մոլորակի ամենամեծ բարձրլեռնային քաղցրահամ լճերից մեկը, որը քաղցրահամ ջրի ռեսուրսներով զիջում է միայն Տիտիկակի լճին։
Օրվա երկրորդ կես | Ճաշ
Դիլիջան - Գոշավանք - Երևան
Քաղաքն իսկապես լեգենդար է: Նրա մասին լսել են տասնյակ միլիոնավոր մարդիկ, ովքեր դիտել են մի քանի սերունդների կողմից սիրված «Միմինո» ֆիլմը որը մեծն Ֆրունզիկ Մկրտչյանի դերակատարմամբ, աշխարհում երկրորդ տեղն է զբաղեցնում: Դիլիջանն արդեն վաղուց դարձել է սիրված հանգստավայր, հանգստի, բնակության և նկարիչների, երաժիշտների և այլ ստեղծագործողների ոգեշնչման համար: Եվ դա զարմանալի չէ ՝ անտառապատ լեռներով շրջապատված գեղատեսիլ քաղաքը գտնվում է արգելոցի տարածքում և ունի ազգային պարկի կարգավիճակ: Դիլիջան են մեկնում տարվա ցանկացած ժամանակ ՝ վայելելու «տեղի Շվեյցարիայի» գեղեցկությունը, ճանաչելու մոտակայքում գտնվող միջնադարյան հայկական ճարտարապետության գլուխգործոցները և, իհարկե, բարելավելու առողջությունն մաքուր օդով և հանքային ջրով: Երևանից դեպի Դիլիջան ձգվոլ հարյոուրկիլոմետրանոց ճանապարհը ճանապարհորդների աչերը շռայլորեն շոյում է տեսակների բազմազանությամբ, կլիմայական գոտիների փոփոխության դիտարկմամբ, և, բնականաբար, դիլիջանյան հայտնի սերպանտինով: 12-րդ դարի վերջին կաղնու անտառներով շրջապատված Աղստև գետի կիրճում նշանավոր մտածող, առաջին դատաստանի հեղինակ Մխիթար Գոշը հիմնադրել է Նոր Գետիկ վանքը: Գոշի մահից հետո, XIII դարի ընթացքում, վանական համալիրը կառուցել և անվանել են նրա պատվին ՝ Գոշավանք։ Վանական համալիրը, որը բաղկացած է երեք եկեղեցիներից, մատուռներից, գրապահոցից և Մխիթար Գոշի ավերված դամբարանից, այժմ շատ սիրված է այցելուների և ուխտավորների կողմից: Հարկ է նաև նշել, որ այստեղ է գտնվում հայտնի վարպետ Պավգոսի բացառիկ խաչքարը (խաչ-քարը) ՝ նրբորեն արված «ժանյակավոր» աշխատանքով (1291 թ.), որն իրավամբ համարվում է Հայաստանի ամենագեղեցիկ խաչքարը:
Օր 7. (10:00 ~ 19:00)
Օրվա առաջին կես
Երևան - Սանահինի վանք
«Սա նրանից ավելին է» այսպես է թարգմանվում նշանավոր ճարտարապետական և մշակութային հուշարձանի անունը, և ոչ թե պարզապես վանքի, այլ ողջ միջնադարյան Հայաստանի համար հայտնի ակադեմիայի անունը։ 20-րդ դարի կեսերից Սանահինի եկեղեցիներից մեկը` Սուրբ Ամենափրկիչը, դարձավ ամբողջ Լոռվա Թագավորության մայր տաճարը։ Իր կրտսեր եղբոր ՝ Հաղպատի վանքի կիրճից, անընդհատ մրցակցության մեջ գտնվելով, վանականները նրան նույնիսկ անվանումն են հայտնել ՝ Հաղպատից քառասուն տարեկան, իսկապես, Հաղպատից մեծ ։ Իսկ եթե նայենք մյուս կողմից, ապա «ավագը» թաքնվել է Դեբեդ գետի գեղատեսիլ կիրճի մոտ, որի միջով քաղաքի մեջ 1192 թվականից անցել է նշանավոր քարե կամուրջը ՝ Սանահինյան անունով: Լոռու հայտնի վանքերի միջև կա 10 կիլոմետրանոց արահետ, որի վրա զբոսնելիս կտեսնեք նաև բերդ-ամրոցը և Դեբեդի կիրճը։ Ինչպես Հաղպատը, այնպես էլ Սանահինը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ցանկից է:
Օրվա երկրորդ կես | Ճաշ
Հաղպատի վանք - Երևան
Ալավերդի քաղաքի շրջակայքում, կիրճերով շրջապատված սարահարթի վրա տասը դարից ավելի կանգնած է մի խոշոր վանք, որը դարձել է Լոռու Թագավորության, այժմ նաև ողջ Հայաստանի, հոգևոր և մշակութային կենտրոնը: Հաղպատի շինությունները որքան գեղեցիկ այնքան էլ լավ պահպանված են։ Բացի այդ, Հաղպատում կա «Ամենափրկիչ» հազվագյուտ խաչքարը, որը վարպետորեն կերտվել է 1273 թվականին: Այն պատկերում է խաչելությունը, ինչը բնորոշ չէ հայկական ավանդույթին։ Հաղպատի վանքը հայտնի է նաև նրանով, որ, հայտնվելով վրաց թագավորի մոտ, մի քանի տարի իր կյանքի ընթացքում այնտեղ է անցկացրել հայտնի հայ բանաստեղծ և աշուղ, Սայաթ-Նովայի սիրային քնարերգության վարպետը։ Ոմանք պնդում են, որ այնտեղ էլ նա թաղված է, թեև համարվում է, որ նա մահացել է և թաղվել Թբիլիսիում։ Իհարկե, Հաղպատի վանքը ևս ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության հուշարձանների ցանկում:
Օր 8. (10:00 ~ 19:00)
Օրվա առաջին կես
Երևան - Արուճ - Հառիճ
Կես ժամ ճանապարհ Երևւանից և դուք կհայտնվեք V դարում հայտնի, տարբեր հնությունների մի փոքր հրապարակում: Արուճ բնակավայրում գտնվում են Հայաստանի ամենախոշոր եկեղեցիներից մեկը ՝ Արուճավանքը, որը կառուցվել է 666 թվականին, ինչպես նաև նույն ժամանակ կառուցված Մամիկոնյանների իշխանական պալատը և XIII դարի հյուրատունը ՝ քարավան-գոմը, որտեղ հանգստանում էին Մետաքսի ճանապարհով անցնող միջնադարյան գործարարներ։ Բնական է, որ բնությունը և ժամանակն բավականին «մաշել» են այդ շինությունները: Եվ ահա դու կանգնած ես հսկայական տաճարում` Համբարձման ոորմնանկարներով, բարձրացնում ես գլուխդ, իսկ գմբեթ չկա: Ավելին ճիշտ կա. հավերժական գմբեթը` կապույտ երկինքը:
Օրվա երկրորդ կես | Ճաշ
Գյումրի - Երևան
Գյումրին ՝ Հյուսիսային Պալմիրան, եղել է, կա և կլինի Հայաստանի մշակութային մայրաքաղաքը: Գյումրին մի յուրահատուկ վայր է, որտեղ չլինելով ՝ անհնար է ընկալել Հայաստանը։ Գյումրին հայտնի կատակասերների, սրամիտ անեկդոտների հերոսների հայրենիքն է, իսկ բնակիչներն իրենք հայտնի են իրենց հումորի սուր զգացումով, այնպես որ Գյումրին ինչ-որ առումով կարելի է անվանել նաև հայկական հումորի մայրաքաղաք: Քաղաքը տաղանդավոր, արհեստավոր, չզլացող,, ուժեղ մարդկանց քաղաք է, որը տուժել է սարսափելի երկրաշարժից, բայց կարծես Ֆենիքսի պես վերածնվել է։ Քաղաքը ինքնին պատմություն է, ճաշակ, իր ուրույն ձեռագրով և բնավորությամբ։ Քաղաք-ամրոց, քաղաք-թատրոն, քաղաք-արտել, քաղաք-թանգարան։ Գյումրին հարուստ է իր յուրահատուկ ճարտարապետական ոճով: Նրա պատմական միջուկը ՝ Կումայրի թաղամասը կենդանի թանգարան է, «ժամանակի մեքենա», «հայկական Հոլիվուդ»։
Օր 9. (10:00 ~ 19:00)
Օրվա առաջին կես
Երևան - Խոր Վիրապ - Արենի գինու գործարան
Պատահական չէ, որ Խոր Վիրապ վանքը («խորը բանտ») համարվում է Հայաստանում ամենակարևոր սրբավայրերից մեկը. չէ՞ որ հենց այստեղ գտնվող բանտում 14 տարի շարունակ տանջվում էր մեր երկիրը մկրտած Գրիգոր Լուսավորիչը։ Հենց այստեղ է, որ հավատքի և իր աղոթքի ուժով նա կարողացավ դիմակայել մահվանը, իսկ հետո Հայաստանին «նոր կյանք» նվիրեց. այդպես կոչեցին 301 թվականից հետո քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունելը։ Հարկ է նաև նշել, որ Խոր Վիրապից հրաշալի տեսարան է բացվում դեպի Հայաստանի խորհրդանիշ բիբլիական Արարատ լեռը, քանի որ Խոր Վիրապը վերջինիս ամենամոտ կետն է ՝ ընդամենը 7 կմ։
Օրվա երկրորդ կես | Ճաշ
Նորավանք - Գորիս (Գորիսում գիշերակացով)
Կարմիր ժայռեր, Ամաղու գեղատեսիլ կիրճ և Նորավանքի եզակի վանական համալիր՝ լեռան գագաթին։ Վանական համալիրի եկեղեցիներից մեկի հարթաքանդակի վրա պատկերված է Աստված Ինքը։ Աջ ձեռքով Նա օրհնում է խաչելությունը, իսկ ձախ կողմում պահում է Ադամի գլուխը ՝ Սուրբ Հոգին խորհրդանշող աղավնու վրա։ Թռչնի թռիչքի բարձրությունից արված պանորամային լուսանկարները դեռ երկար կհիշեցնեն այս հետաքրքիր ճանապարհորդության մասին:
Օր 10. (10:00 ~ 19:00)
Օրվա առաջին կես
Գորիս - Տաթև
Երբ տաղանդավոր վարպետներն ապրում են նման գեղեցիկ հողի վրա, ստացվում է այնպիսի հրաշք, ինչպիսին Տաթևի վանքն է ՝ բնության և ճարտարապետության ներդաշնակության, ոգու և մտքի դրսևորման օրինակ։ Տաթևի վանքը IX-XIII դարերի վանական համալիրն է, որը գտնվում է Որոտան գետի կիրճի ժայռերի վրա, եղել է միջնադարյան Հայաստանի փիլիսոփայական և գիտական մտքի երբեմնի խոշորագույն կենտրոնը։ Վերջերս National Geographic ամսագիրը Տաթևի վանքը ներառել է աշխարհի 10 ամենագեղատեսիլ զբոսաշրջային վայրերի ցանկում: Հատուկ հաճույք է դեպի վանք թռիչքը «Տաթևի թևեր» ճոպանուղով, որն աշխարհում ամենաերկար հետադարձ ճոպանուղին է, վերջինս ձգվում է մինչև 320 մ բարձրության վրա գտնվող կիրճի և բլուրների վրայով:
Օրվա երկրորդ կես | Ճաշ
Քարահունջ - Երևան
Քարահունջ մեգալիթյան համալիրը, թերևս, ամենաառեղծվածային տեղն է Հայաստանում: Այն ունի նաև երկրորդ անուն ՝ Զորաց քարեր (Զորաց քարեր), վերջիններս կանգնած են որպես պահապաններ, 4 հեկտար բարձրլեռնային բարձրավանդակի վրա: Ի՞չ է սա ՝ դամբարանադաշտ, որի պատմությունը սկսվում է Մ.թ.ա. 19-րդ դարից։ Կամ միգուցե աշխարհի ամենահին 7000-ամյա աստղադիտարանը: Ի վերջո, որոշ հետազոտողներ պնդում են, որ Քարահունջը Սթոունհենջի ավագ եղբայրն է, իսկ քարերի անցքեր են արել Երկնային լուսատուներին հետևելու համար: Հնարավոր է` դուք կարողանաք գտնել այդ հարցի պատասխանը ՝ այցելելով իսկապես եզակի Պատմամշակութային արգելոց։ Ո՞վ գիտի…
Օր 11. (10:00 ~ 13:00)
Օրվա առաջին կես
Երևան - Ամբերդ ( հոկտեմբերից մայիս` Ծաղկաձոր)
Ներկայիս Հայաստանի տարածքում գտնվող ամենաբարձր լեռան` Արագածի հարավային լանջին, որն ուղղված է Արարատյան դաշտավայրին, գտնվում է Ամբերդ Ամրոցը, որը միջնադարում եղել է Պահլավունի հայ իշխանների տոհմական տարածքը: 1026 թվականին, փառապանծ զորապետ Վահրամ Պահլավունու հրամանով, ժայռի վրա, կառուցվում է իր ազնվական շնորհով լավագույն եկեղեցիներից մեկը։
Օրվա երկրորդ կես | Ճաշ
Ազատ ժամանակ
Օր 12.
Օրվա առաջին կես
Երևանի կոնյակի գործարան (Ընկերությունը իրավունք է վերապահում տեղափոխել տուրը)
Սուզվել հայկական կոնյակագործության մեջ, փորձել ազնիվ խմիչքի մի քանի տեսակներ, նվիրվել արհեստի գաղտնիքներին, հանդիպել հրեշտակների հետ Երևանի կենտրոնում, հետաքրքիր բաներ իմանալ Ստալինի և Չերչիլի գաղտնի կապի մասին, այն մասին, թե ինչպես է պատրաստվում կոշերային կոնյակը, լսել Էրիվանյան ամրոցի վերածնունդը, անվանական տակառների, կենացների և շատ այլ բաների մասին անհնար կլինի առանց Երևանի կոնյակի գործարան այցելության: Հենց այստեղ է, որ կոնյակը ոչ թե խմում, այլ վայելում են: Միգու՞ցե ֆրանսերեն`շոկոլադով, ռուսերե՞ն` կիտրոնով թե՞ հայերեն` սառը քաղցր դեղձով: Հիշեք, ինչպես ասում էր Մաքսիմ Գորկին «Գուցե շատ ավելի հեշտ է բարձրանալ Արարատ լեռը քան դուրս գալ «Արարատ» գործարանի նկուղներից»։
Օրվա երկրորդ կես
Ազատ ժամանակ
Օր 13.
Օրվա առաջին կես
Ազատ ժամանակ
Օրվա երկրորդ կես
Ազատ ժամանակ
Խորհուրդ ենք տալիս այցելել Վերնիսաժ և Կենտրոնական շուկա:
Տեղափոխում օդանավակայան
